Η διδασκαλία στο Ειδικό Σχολείο αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της μάθησης, την ενιαιοποίηση της γνώσης, την συναισθηματική ανάπτυξη, την κοινωνική αποδοχή και ενδυνάμωση λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των παιδιών. Επίσης βασική αρχή αποτελεί η ενεργητική, βιωματική και συνεργατική μάθηση. Σημαντικό ρόλο σε αυτήν την κατεύθυνση έχει η ανάδειξη του σεβασμού της διαφορετικότητας, της συμπερίληψης, η διαισθητική και ολιστική προσέγγιση της γνώσης. Οι εκπαιδευτικοί καθημερινά παράγουν, τροποποιούν και προσαρμόζουν εκπαιδευτικό υλικό.

Η σημασία των εκπαιδευτικών μέσων διδασκαλίας (υλικών μέσων, μεθόδων και προγραμμάτων) για την υποστήριξη όλων των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ώστε να προαχθούν γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και αισθητικά μέσα σε κλίμα σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ασφάλειας, ισοτιμίας και ελευθερίας είναι προτεραιότητα.   Σε ό,τι αφορά στα επιτεύγματα και την πρόοδο των μαθητών, σε συλλογικό και εξατομικευμένο επίπεδο, στηρίζονται στην τακτική διεπιστημονική και παιδαγωγική στοχοθεσία που συναντά τις μαθησιακές, γνωστικές και κοινωνικές ανάγκες των μαθητών μας, την προ-επαγγελματική και επαγγελματική προετοιμασία τους για τη ζωή. Απαραίτητη είναι η υποστήριξη από σταθερό και οργανικά τοποθετημένο εκπαιδευτικό και ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (ΕΕΠ) καθώς και ΕΒΠ.

Στα πλαίσια αυτά είναι σημαντική η επαφή του εκπαιδευτικού και ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση που μπορεί να συμπληρώνει την εμπειρία και γνώση από την ίδια την διδακτική πράξη. Επιπλέον είναι αναγκαία η ενημερότητα για τις εξελίξεις, τις διαφορετικές προσεγγίσεις για τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες.

Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα

υλοποίησης

1. Διοργάνωση πανελλαδικής διαδικτυακής ημερίδας για «Ερευνητικές διδακτικές πρακτικές και το μέλλον της Ειδικής και Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης» (Φεβρουάριος - Μάρτιος 2023). Ανάδειξη κοινωνικών, πολιτισμικών, ψυχολογικών παραμέτρων.

2. Συμμετοχή σε ερευνητικό ερωτηματολόγιο / καταγραφή της σημερινής κατάσταση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, αποτύπωση της κριτικής των εκπαιδευτικών και της άποψής τους για την αναγκαιότητα των εκπαιδευτικών μέσων και εργαλείων που ενισχύουν το ρόλο των θεσμών Ειδικής Αγωγής και των προγραμμάτων παρέμβασης (συλλογικών και εξατομικευμένων) στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. (Ιανουάριος – Μάρτιος 2023)

3. Ηλεκτρονική έκδοση πρακτικών ημερίδας – Επιλογή άρθρων (Απρίλιος – Μάιος 2023)

Για την υλοποίηση των δράσεων απαιτείται:

1. Η συνεργασία με μέλη της επιστημονικής κοινότητας που μελετούν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση.

2. Η συμβολή των εκπαιδευτικών που γνωρίζουν στην πράξη τις ελλείψεις και τις ανάγκες των θεσμών ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης.

3. Η αποδελτίωση σχετικής με το θέμα βιβλιογραφίας.

4. Η ηλεκτρονική φόρμα – ερωτηματολόγιο καταγραφής των απόψεων των εκπαιδευτικών και προσπάθεια αποδελτίωσής τους.

Η ευρύτερη ανάδειξη σε κοινωνικούς φορείς των απόψεων των εκπαιδευτικών για την αναδιαμόρφωση των όρων, των μέσων και του περιεχομένου των αναλυτικών προγραμμάτων.

Η προβολή σύγχρονων επιστημονικών παιδαγωγικών / διδακτικών μεθόδων και πρακτικών για σταθερές, προγραμματισμένες και εξειδικευμένες παρεμβάσεις στους μαθητές/τριες.

Η συμβολή των εκπαιδευτικών στην καταγραφή απόψεων και θέσεων για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Καταγραφή, επεξεργασία και μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης.

Αντιμετώπιση των διαφορών μέσα από δημοκρατικό διάλογο, με συμπεριληπτική και ενταξιακή κατεύθυνση, με ανάπτυξη συλλογικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών/τριών.

Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα

υλοποίησης

1. Συμμετοχή σε επιστημονική πανελλαδική διαδικτυακή ημερίδα με θεματικές τις εμπειρίες από την εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών μάθησης και συνεργατικής σχολικής   οργάνωσης, καθώς και την καταγραφή, επεξεργασία και μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης. (Μάρτιος – Απρίλιος 2023)

2. Ηλεκτρονική έκδοση πρακτικών ημερίδας. Απρίλιος – Μάιος 2023)

3. Παραγωγή video: Τo συμβούλιο της Τάξης (παραδειγματική παρουσίαση / Απρίλιος – Μάιος 2023)

4. Υποτιτλισμός διεθνών παραγωγών (videos) για τις θέσεις μεγάλων παιδαγωγών και τις απαντήσεις που δίνουν σε παιδαγωγικά ζητήματα (Μάιος 2023)

Για την υλοποίηση της Δράσης απαιτείται:

1. Η συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες, παιδαγωγούς και ερευνητές που ασχολούνται με τις συνεργατικές μορφές μάθησης και διδασκαλίας.

2. Ο εμπλουτισμός της ερευνητικής καταγραφής των απόψεων των εκπαιδευτικών.

3. Η χρήση ΤΠΕ για την αναμετάδοση της ημερίδας. Η χρήση ηλεκτρονικών μέσων καταγραφής, απομαγνητοφώνησης, σελιδοποίησης και δημοσίευσης του υλικού που θα παραχθεί.

Η ανάδειξη των απόψεων των εκπαιδευτικών για την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

Ο προβληματισμός που  αναπτύσσεται εντός της εκπαιδευτικής κοινότητας και τα αιτήματα της.

Η προβολή σύγχρονων επιστημονικών προσεγγίσεων και διεθνών εμπειριών.

1. Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στην επιστημονική ημερίδα και το διαδικτυακό εργαστήριο.

2. Η υλοποίηση της ηλεκτρονικής έκδοσης (e-book)

3. Η παραγωγή video: Τo συμβούλιο της Τάξης (παραδειγματική παρουσίαση)

4. Η υλοποίηση του σχεδίου υποτιτλισμού των παιδαγωγικών θέσεων, μεγάλων παιδαγωγών.

Η οικοδόμηση ουσιαστικής και παραγωγικής επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών συνδέεται άμεσα:

1. Με τις διαπροσωπικές σχέσεις στο σχολείο οι οποίες ενισχύονται ουσιαστικά μέσα από συνεργατικές μορφές μάθησης και διδασκαλίας σε μία συνεργατική δομή τάξης.

2. Με τη συνολικότερη αντίληψη της αγωγής και της παιδαγωγικής πράξης. Ο ανταγωνισμός, το διαρκές άγχος, ο όγκος της ύλης και η λειτουργική εξυπηρέτηση των αναλυτικών προγραμμάτων λειτουργούν ανασταλτικά στη σχέση μαθητών και εκπαιδευτικών.

3. Με την ενίσχυση των υποστηρικτικών αντισταθμιστικών θεσμών. Οι υποστηρικτικές δομές είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς παρέχουν δυνατότητες ή απαλείφουν περιορισμούς στη σχέση μαθητών και εκπαιδευτικών. Η λειτουργία των υποστηρικτικών δομών δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης, υποστήριξης, ασφάλειας, και φροντίδας.

4. Με τον αριθμό μαθητών στην τάξη. Ο μικρότερος αριθμός μαθητών/τριών αυξάνει τον ποιοτικό χρόνο και το επίπεδο της αλληλεπίδρασης και γίνεται πιο ουσιαστική και αποτελεσματική η επικοινωνία μεταξύ μαθητών/τριών - εκπαιδευτικών.

5. Με τη δημοκρατική λειτουργία και τον αποφασιστικό λόγο των Συλλόγων Διδασκόντων, με την αίσθηση της συλλογικότητας και τη θεσμική κατοχύρωσή της, που συμβάλλουν στη διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης, σεβασμού και αποδοχής.

6. Με την κοινωνική αντίληψη της αρχιτεκτονικής του χώρου η οποία έχει τη δυνατότητα να επιδρά στις σχέσεις μεταξύ ατόμων διαφορετικής ηλικίας, να υποστηρίζει αλλαγές στη συμπεριφορά, να υποβοηθά επιλογές και δραστηριότητες και να ενισχύει μια δυναμική σχέση μεταξύ μαθητών κι εκπαιδευτικών.

Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα

υλοποίησης

Συμμετοχή σε πανελλαδική διαδικτυακή επιστημονική ημερίδα για τη διεθνή εμπειρία από συλλογικά, δημοκρατικά και μη ανταγωνιστικά εκπαιδευτικά μοντέλα. (Μάρτιος – Απρίλιος 2023)

Εμπλουτισμός και επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων. (Ιανουάριος – Μάρτιος 2023)

Ηλεκτρονική έκδοση (πρακτικά ημερίδας – επιλογή άρθρων) (Απρίλιος – Μάιος 2023).

Παραγωγή video: Τo συμβούλιο της Τάξης (παραδειγματική παρουσίαση/Απρίλιος - Μάιος 2023).

Υποτιτλισμός διεθνών παραγωγών (videos) για τις θέσεις μεγάλων παιδαγωγών και τις απαντήσεις που δίνουν σε παιδαγωγικά ζητήματα (Μάιος 2023).

Για την υλοποίηση της δράσης απαιτούνται:

1. Η συνεργασία με μέλη της επιστημονικής κοινότητας που μελετούν τις διαστάσεις των σχέσεων εκπαιδευτικών/μαθητών.

2. Ο εμπλουτισμός της ερευνητικής καταγραφής των απόψεων των εκπαιδευτικών.

3. η ηλεκτρονική οργάνωση της υλοποίησης των δράσεων, με τη χρήση ανάλογων λογισμικών.

4. Η επισκόπηση της βιβλιογραφίας και η αναζήτηση σχετικής αρθρογραφίας και ερευνών που αναφέρονται στο ζήτημα.

1. Η συμμετοχή των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας στις δράσεις.

2. Η ανάδειξη όλων των παραμέτρων που σχετίζονται με τη δημιουργία σχέσεων σεβασμού, αλληλοκατανόησης και δημιουργικής δράσης, μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών.

3. Η κατάδειξη των προβλημάτων που αφορούν στη στάση και τις ενέργειες της Πολιτείας και του ΥΠΑΙΘ.

4. Η αποτύπωση ιδεών και ενεργειών των εκπαιδευτικών.

Διαδικασίες αξιολόγησης της

Δράσης

1. Η συμμετοχή στην επιστημονική ημερίδα.

2. Η υλοποίηση του σχεδιασμού και των δράσεων.

3. Η παραγωγή video: Τo συμβούλιο της Τάξης (παραδειγματική παρουσίαση)

4. Η υλοποίηση του σχεδίου υποτιτλισμού των παιδαγωγικών θέσεων, μεγάλων παιδαγωγών.

5. Το εύρος της συμβολής των εκπαιδευτικών στην αποτύπωση των δυσκολιών και των δυνατοτήτων που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεων με τους/τις μαθητές/τριες.

Ο σχολικός χώρος έχει ιδιαίτερη παιδαγωγική σημασία γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης και συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών/τριών (βιολογική, συναισθηματική, γνωστική). Ο χώρος του Ειδικού Σχολείου, εσωτερικός και εξωτερικός, οφείλει να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή ενός προγράμματος το οποίο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τους ρυθμούς ανάπτυξης όλων των παιδιών. Κάθε Ειδικό Σχολείο, πρέπει να λειτουργεί σε κατάλληλο χώρο, να διαθέτει επαρκή και κατάλληλο εξοπλισμό, να διαθέτει εσωτερικό και εξωτερικό χώρο διαμορφωμένο με τρόπο που να διευκολύνεται η κίνηση και το παιχνίδι, να ενθαρρύνεται η ενεργητική-βιωματική μάθηση και να ενισχύονται η συλλογικότητα, η ανάληψη πρωτοβουλιών, η επικοινωνία, η συνεργασία και η αλληλεπίδραση όλων των συμμετεχόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα Ειδικά Σχολεία στεγάζονται σε κτίρια που συχνά δεν εξυπηρετούν καμία από τις παραπάνω αναγκαιότητες, με πολύ σοβαρή έλλειψη υποδομών και συντήρησης, με ελλιπή κρατική χρηματοδότηση, με χρόνια εγκατάλειψη. Η πραγματικότητα αυτή επιτάσσει την ανάδειξη του προβλήματος των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών, την ανάδειξη ευθυνών και συνεπειών, με σκοπό την ενεργοποίηση της Πολιτείας στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός προγράμματος σχολικής στέγης, άμεσης προτεραιότητας, με την επαναλειτουργία του ΟΣΚ ως αποκλειστικού δημόσιου φορέα, που θα έχει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων (σχεδιασμό - υλοποίηση - ανέγερση - εξοπλισμό), χωρίς υποθήκευση δημόσιου χώρου σε ιδιώτες ή εταιρείες. Άμεση πολεοδομική και νομική προτεραιότητα σε ό,τι αφορά στη σχολική στέγη.

Ενέργειες & χρονοδιάγραμμα

υλοποίησης

1. Συμμετοχή σε επιστημονική πανελλαδική ημερίδα για την ανάδειξη της σχέσης χώρου και μάθησης, καθώς και την ανάδειξη των προβλημάτων, των αιτιών και των συνεπειών που σχετίζονται με τη σχολική στέγη. (Μάρτιος – Απρίλιος 2023)

2. Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδας. (Απρίλιος – Μάιος 2023)

Για την υλοποίηση της δράσης απαιτούνται:

1. Η συνεργασία με μέλη της επιστημονικής κοινότητας που μελετούν τη σχέση χώρου και μάθησης στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις της.

2. Η χρήση ΤΠΕ για την αναμετάδοση της ημερίδας. Η χρήση ηλεκτρονικών μέσων καταγραφής, απομαγνητοφώνησης, σελιδοποίησης και δημοσίευσης του υλικού που θα παραχθεί.

3. Η αναζήτηση σχετικής αρθρογραφίας και επιστημονικών προσεγγίσεων που αναφέρονται στο ζήτημα.

1. Η συμμετοχή των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας στις δράσεις.

2. Η ανάδειξη όλων των παραμέτρων που σχετίζονται με τη σχέση σχολικού χώρου και μάθησης.

3. Η κατάδειξη των προβλημάτων και των ευθυνών που αφορούν στη στάση και τις ενέργειες της Πολιτείας στο ζήτημα των σχολικών χώρων.

Διαδικασίες αξιολόγησης της

Δράσης

1.Η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στην επιστημονική ημερίδα.

2. Η υλοποίηση της ηλεκτρονικής έκδοσης

3. Η ενημέρωση για τα προβλήματα και η διάχυση των προβληματισμών και των αιτημάτων στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα.