ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Γ. ΔΑΛΑΚΟΥ - Ε. ΔΑΝΙΗΛΙΔΗ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ

ΛΕΩΦ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ 136, ΑΘΗΝΑ – Τ.Κ. 114 71

ΑΧΙΛΛΕΩΣ 26-28, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ - Τ.Κ. 15235

Τηλ: 210 6447205, Κιν.: 6976730660 (Γ. Δαλάκος), 6944420476 (Ε. Δανιηλίδη), Fax: 210 6447226

E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε., Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Αθήνα, 6-11-2019

Γνωμοδότηση για τα δικαιώματα των γονέων που τελούν σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και δεν έχουν την επιμέλεια των τέκνων τους, σχετικά με την ενημέρωσή τους για σχολικά ζητήματα που αφορούν τα τέκνα τους και τη δυνατότητα παρουσίας τους στο σχολικό χώρο

Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 13 της υπ’ αριθμ. 10645/ΓΔ4/22-1-2018 (Β΄120) Υπουργικής Απόφασης με θέμα «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της σχολικής ζωής στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης» ορίστηκε ότι: «Κανένα στοιχείο της σχολικής κατάστασης του ανήλικου μαθητή δεν γνωστοποιείται ή παρέχεται σε άλλο πρόσωπο εκτός από τον κηδεμόνα του ή σε πρόσωπο που έχει οριστεί από τον κηδεμόνα».

Η εν λόγω διάταξη προκάλεσε σύγχυση ως προς την εφαρμογή της σε γονείς που τελούν σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και δεν έχουν την επιμέλεια του τέκνου. Επισημαίνεται πως η επιμέλεια του τέκνου αποτελεί μία από τις τρεις εκφάνσεις της γονικής μέριμνας  (επιμέλεια, διοίκηση της περιουσίας του και εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε δικαιοπραξία/ δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του τέκνου). Η επιμέλεια περιλαμβάνει την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση, την εκπαίδευση και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του παιδιού. Σε περίπτωση διαζυγίου των γονέων, κατόπιν απόφασης του Δικαστηρίου ή κοινής συμφωνίας των γονέων, η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου κατά κύριο λόγο ανατίθεται σε έναν εκ των γονέων. 

Κατά συνέπεια, δημιουργήθηκε η εύλογη αμφιβολία αν ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια του τέκνου θεωρείται «άλλο πρόσωπο από τον κηδεμόνα» και ως εκ τούτου σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ως άνω διάταξη της Υπουργικής Απόφασης δε μπορεί να ενημερωθεί για τη σχολική κατάσταση του τέκνου του. Προς αποφυγήν περαιτέρω παρεξηγήσεων το Υπουργείο Παιδείας με το υπ’ αριθμ. 88147/ΓΔ4/30-5-2018 έγγραφό του όρισε ξεκάθαρα πως «ο γονέας που μετά το διαζύγιο ή τη διάσταση δεν ασκεί την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, αλλά συνασκεί τη γονική μέριμνα αυτού, δικαιούται πρόσβαση σε κάθε στοιχείο της σχολικής κατάστασης του ανήλικου μαθητή, καθώς δεν θεωρείται «άλλο πρόσωπο».

Δυνάμει της ανωτέρω ερμηνευτικής προσέγγισης και οι δύο γονείς του τέκνου εφόσον συνασκούν τη γονική μέριμνα αυτού και ασχέτως αν τελούν σε διάσταση ή έχουν λάβει διαζύγιο και έχει ανατεθεί στον έναν εξ αυτών η επιμέλεια του τέκνου τους, δύνανται να ενημερώνονται για την εν γένει σχολική κατάσταση αυτού, ήτοι τις σχολικές επιδόσεις του, τη διαγωγή του, τις απουσίες του και παν έτερο σχολικό ζήτημα που αφορά το πρόσωπό του. Μόνο σε περίπτωση που η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει καθ’ ολοκληρίαν αφαιρεθεί από τον ένα γονέα, τότε αυτός δεν έχει δικαίωμα ενημέρωσης για τη σχολική κατάσταση του παιδιού. Σημειώνεται ότι η αφαίρεση της γονικής μέριμνας αποτελεί όλως εξαιρετική περίπτωση και διατάσσεται μόνο με δικαστική απόφαση και σε σπάνιες περιπτώσεις (π.χ. σε περίπτωση τοξικομανίας ενός εκ των γονέων, βαρύτατων ψυχιατρικών νοσημάτων που τον καθιστούν επικίνδυνο, προηγούμενης ιδιαιτέρως βίαιης συμπεριφοράς σε βάρος του τέκνου του).

Επιπλέον, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Φ7/517/127893/Γ1/13-10-2010 (ΑΔΑ: 4ΙΚΖ9-ΕΚ) εγκύκλιο του ΥΠΠΕΘ με θέμα «Δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους» ισχύουν τα ακόλουθα:

α) Στις περιπτώσεις που λόγω διάστασης ή διαζυγίου των γονέων μαθητή, η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του έχει ανατεθεί στον έναν γονέα (που διαμένει μαζί του), η περιστασιακή επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν μένει μαζί του, αλλά διατηρεί τη γονική μέριμνα αυτού, δεν μπορεί να απαγορευθεί εντός του σχολικού χώρου, κατά μείζονα δε λόγο δεν μπορεί να απαγορευθεί η είσοδος του γονέα αυτού στο σχολείο. Η επικοινωνία αυτή θα γίνεται με τρόπο ώστε το σχολείο να μην μετατρέπεται σε χώρο άσκησης επικοινωνίας γονέα-μαθητή παρεμποδίζοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.

β) Δεδομένου ότι η δικαστική απόφαση περί επικοινωνίας ορίζει μόνο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο γονέας που μένει με το παιδί οφείλει να έχει αυτό στη διάθεση του άλλου γονέα, η επικοινωνία πέραν της ρυθμιζόμενης στη δικαστική απόφαση δεν μπορεί να αποκλείεται παρά μόνο αν ρητά την απαγορεύει η απόφαση, με εξαίρεση της συνδρομής σπουδαίου λόγου (π.χ. παρακώλυση της λειτουργίας της σχολικής μονάδας, άσκηση βίας ή πρόκληση ταραχής) είναι δυνατόν να μην επιτραπεί σε γονέα η είσοδος στο χώρο του σχολείου.

Η οποιαδήποτε προφορική ή γραπτή εντολή του ενός γονέα προς το σχολείο να απαγορεύσει την είσοδο του άλλου ή την επικοινωνία με το τέκνο, εξετάζεται με προσοχή, αλλά δεν είναι υποχρεωτική αφ` εαυτής.

γ) Η συμμετοχή του γονέα που δεν διαμένει με το παιδί σε εκδηλώσεις, όπως οι σχολικές εορτές, δεν μπορεί επίσης να απαγορευθεί, παρά μόνο για σπουδαίο λόγο (εάν ο γονέας με τις ενέργειες του προκαλεί αναστάτωση της εκδήλωσης ή η παρουσία του δημιουργεί προβλήματα στο τέκνο). Η αντίθετη επιθυμία του άλλου γονέα, από μόνη της, δεν μπορεί να συνιστά σπουδαίο λόγο. Επισημαίνεται ότι για την περίπτωση που η δικαστική απόφαση θέτει όρους για την υλοποίηση της επικοινωνίας (όπως σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η παρουσία του άλλου γονέα ή κοινωνικού λειτουργού), η υποχρέωση συμμόρφωσης προς αυτήν επιβάλλει, προκειμένου να επιτραπεί επικοινωνία στο χώρο του σχολείου, να εξεταστεί από τους εκπαιδευτικούς εάν πληρούνται οι παραπάνω όροι.

δ) Η ενημέρωση του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου επιβάλλεται στο πλαίσιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του σχολείου. Κατ` εξαίρεση, εάν από τον γονέα έχει αφαιρεθεί συνολικά η άσκηση της γονικής μέριμνας, υποχρέωση ενημέρωσής του για το πρόσωπο του τέκνου (επομένως και για τη φοίτησή του) έχει ο άλλος γονέας.

ε) Η συμμετοχή του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου-μαθητή (αλλά το υπόλοιπο της γονικής του μέριμνας) στα συλλογικά όργανα της σχολικής κοινότητας (Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων) δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω της μη δικαστικής ανάθεσης της άσκησης της επιμέλειας σε αυτόν, εκτός εάν προβλέπεται η συμμετοχή του ενός μόνο γονέα, οπότε θα προτιμηθεί εκείνος που ασκεί την επιμέλεια.

στ) Η παραλαβή του τέκνου γίνεται από το πρόσωπο που ορίζει ο γονέας που ασκεί την επιμέλειά του. Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων που ασκούν από κοινού την επιμέλεια, η παραλαβή θα πρέπει να γίνεται από το πρόσωπο που είχε ορισθεί, πριν προκύψει η διαφωνία τους, έως ότου προσκομισθεί στο σχολείο δικαστική απόφαση, η οποία να επιλύει τη διαφωνία των γονέων.

Μέριμνα του εκπαιδευτικού πρέπει να αποτελεί η προστασία των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του παιδιού- μαθητή σε ανατροφή και από τους δύο γονείς, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την άποψη του παιδιού και έχοντας ως γνώμονα το συμφέρον του, καθώς και την απρόσκοπτη άσκηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, χωρίς να ευνοεί τυχόν ανοίκειες ιδιοκτησιακές αντιλήψεις του γονέα που ασκεί την επιμέλεια απέναντι στο παιδί-μαθητή.

Προκύπτει, κατά συνέπεια, ένα ελαστικό πλαίσιο δράσης και συμμετοχής για τον μη έχοντα την επιμέλεια γονέα, στοχεύοντας πρωτίστως στο συμφέρον του τέκνου που υπαγορεύει την καλύτερη δυνατή σχέση και με τους δύο γονείς.

Τέλος, ως προς το ζήτημα της επιλογής σχολείου φοίτησης  πρέπει να επισημανθεί ότι ο γονέας στον οποίο έχει ανατεθεί η επιμέλεια μπορεί να λάβει μόνος του την απόφαση σε ποιο δημόσιο σχολείο θα φοιτήσει το ανήλικο τέκνο και  σε ποια εξωσχολική δραστηριότητα θα εγγραφεί, χωρίς να απαιτείται η έγκριση του άλλου γονέα. Στα πλαίσια της καλόπιστης συμπεριφοράς, καθώς και του δικαιώματος του γονέα στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η επιμέλεια να λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου, ο έχων την επιμέλεια γονέας καλό θα ήταν να ενημερώσει τον άλλο γονέα σχετικά με την επιλογή του σχολείου φοίτησης. Διαφορετική περίπτωση συνιστά η απόφαση για το αν το παιδί θα φοιτήσει σε δημόσιο ή ιδιωτικό σχολείο, η οποία θα πρέπει να ληφθεί και από τους δύο γονείς.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΛΑΚΟΣ Μεταπτυχιακός Διπλωματούχος Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗ Μεταπτυχιακή Διπλωματούχος Ευρωπαϊκού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών

 

• Προηγούμενο