Εκτύπωση

ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΦΑΣΗ Β, Γ / ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΤΑ ΑΞΟΝΑ 2022 2023

Άξονας 1 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Διδασκαλία, μάθηση, αξιολόγηση Να βελτιωθεί το περιεχόμενο και η μορφή των μέσων διδασκαλίας. Ερευνητικά τεκμηριωμένες και αναδυόμενες διδακτικές πρακτικές στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Κοινωνική και σχολική υποστήριξη για όλους τους μαθητές με αναπηρία, μέσα σε κλίμα ισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους. Έρευνες για τις διδακτικές πρακτικές στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες ενέργειες, εκδηλώσεις, δραστηριότητες:

12 Μαρτίου 2023: Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Τεκμηριωμένες ερευνητικές διδακτικές πρακτικές και το μέλλον της Ειδικής και Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης». Εισηγητές/τριες: 1. Bryan G. Cook, Professor, School of Education and Human Development, Department of Special Education, University of Virginia. 2. Αναστασίου Δημήτρης, Professor, Department of Counseling, Quantitative Methods and Special Education, Southern Illinois University at Carbondale.

7 Μαΐου 2023: Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση: Απόψεις των εκπαιδευτικών των ΣΜΕΑΕ. Ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές προσεγγίσεις». Εισηγητές: 1. Αναστασίου Δημήτρης, Professor, Department of Counseling, Quantitative Methods and Special Education, Southern Illinois University at Carbondale.

2. Σούλης Σπύρος, Καθηγητής Ειδικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2023: Εμπλουτισμός και επεξεργασία των ερευνητικών δεδομένων, από τα ερωτηματολόγια/ερευνητικά εργαλεία, που α) καταγράφουν τη σημερινή κατάσταση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, β) αποτυπώνουν την κριτική των εκπαιδευτικών και τις απόψεις τους για την αναγκαιότητα των εκπαιδευτικών μέσων και εργαλείων που ενισχύουν το ρόλο των θεσμών Ειδικής Αγωγής και των προγραμμάτων παρέμβασης, γ) καταγράφουν κτιριακές, υλικοτεχνικές υποδομές και ελλείψεις.

Μάιος - Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδων.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω μελέτη των απόψεων και της κριτικής των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα που άπτονται της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και διάχυσή τους στην εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς, με άδεια, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Κάθε επιμορφωτική δράση είναι απαραίτητο να εντάσσεται στο πλαίσιο επαναλειτουργίας της μετεκπαίδευσης, δηλαδή μιας επιμορφωτικής διαδικασίας μεγάλης διάρκειας, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και με αποφασιστικό λόγο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της τόσο των Παιδαγωγικών Τμημάτων όσο και των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Από τις εισηγήσεις των ημερίδων, τα ερωτήματα και τις παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών, καθώς και την επεξεργασία των απόψεών τους, όπως αποτυπώθηκαν στα ερευνητικά ερωτηματολόγια, προκύπτουν οι παρακάτω αναγκαιότητες:

Η στήριξη και ενίσχυση των Ειδικών σχολείων, καθώς και όλων των δημόσιων δομών ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζεται η βελτιστοποίηση της μάθησης, η συναισθηματική ανάπτυξη, η κοινωνική αποδοχή και ενδυνάμωση των παιδιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους, με σεβασμό στη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη.

Η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και η πλήρης στελέχωση των Σχολείων με όλες τις ειδικότητες, με σταθερό και οργανικά τοποθετημένο προσωπικό, καθώς και η κάλυψή τους με το απαραίτητο εκπαιδευτικό και διδακτικό υλικό.

Η λειτουργία των σχολείων σε σύγχρονα και ασφαλή κτίρια, με όλες τις απαραίτητες αίθουσες για την υποστήριξη όλων των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ώστε να προαχθούν γνωστικά, συναισθηματικά, κοινωνικά και αισθητικά, μέσα σε κλίμα σεβασμού της προσωπικότητάς τους, ασφάλειας, ισοτιμίας και ελευθερίας.

Η διαρκής υποστήριξη των μαθητών και των οικογενειών τους με προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, δημόσιες δομές διάγνωσης και δωρεάν θεραπευτικές παρεμβάσεις για την προετοιμασία τους για τη ζωή.

Στο πλαίσιο αυτό είναι σημαντική η επαφή όλων των εκπαιδευτικών με τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση, μεθόδους και πρακτικές που υποστηρίζονται από την σύγχρονη έρευνα στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, που μπορεί να συμπληρώνει την εμπειρία και γνώση από την ίδια την διδακτική πράξη. Επιπλέον είναι αναγκαία η ενημερότητα για τις εξελίξεις, τις διαφορετικές προσεγγίσεις για τα εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μαθητών με αναπηρίες.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων και οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση, αποδελτίωση, και ερμηνεία ποσοτικών δεδομένων των ερευνητικών ερωτηματολογίων είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/8OGCFfwlJKs?feature=share (ελληνικά)

https://youtube.com/live/LvOgktoDfSA?feature=share (αγγλικά)

Video2: https://youtube.com/live/ZrfEAJQZQfo?feature=share

Ερωτηματολόγιο 1: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 1.3.Ε..

Ερωτηματολόγιο 2: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 2/6.1.Ε.

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/12.3.2023.pdf Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/7.5.2023.pdf

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συνεργασία με πανεπιστημιακούς Δασκάλους από τον χώρο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, η δική τους διάθεση να συνδράμουν τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών και η υψηλή ποιότητα των εισηγήσεων.

β) Η πληρότητα των ερωτηματολογίων καταγραφής και αποτύπωσης και η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

γ) Η μαζική ανταπόκριση των εκπαιδευτικών.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Η μαζική συμμετοχή των συναδέλφων στις ημερίδες.

β) Η ανάδειξη της σπουδαιότητας υποστήριξης όλων των μαθητών/τριών με αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, ώστε να προαχθούν σωματικά, νοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά, μέσα σε κλίμα ισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους.

γ) Η σπουδαιότητα της ύπαρξης των Ειδικών Σχολείων και η ανάγκη στελέχωσης και υποστήριξής τους.

δ) Η επισήμανση των βασικών προβλημάτων που δημιουργεί η εκπαιδευτική πολιτική, προβλήματα τα οποία, με τη σειρά τους, δυσχεραίνουν τον σχεδιασμό κατάλληλων αναλυτικών προγραμμάτων και εξειδικευμένων παρεμβάσεων και διδακτικών πρακτικών.

ε) Η διάχυση των ζητημάτων που αναδείχθηκαν, στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.


Άξονας 2 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Σχολική διαρροή, φοίτηση

Εξασφάλιση από την Πολιτεία όλων των προϋποθέσεων, ώστε να παρέχεται σε όλα τα παιδιά με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες η εκπαίδευση που τους χρειάζεται, ιδιαίτερα στα παιδιά που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Μέτρα για την πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση, με δωρεάν και δημόσιο χαρακτήρα. Ουσιαστική ενίσχυση των ΚΕΔΑΣΥ.

Ενίσχυση της Ειδικής Εκπαίδευσης και των Ειδικών Σχολείων. Ίδρυση ειδικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων πλήρως εξοπλισμένων, με δωρεάν μεταφορά των μαθητών/τριών, με πλήρη και έγκαιρη στελέχωση μόνιμου προσωπικού.

Καταγραφή, μελέτη και επεξεργασία των απόψεων των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες ενέργειες, εκδηλώσεις, δραστηριότητες:

12 Μαρτίου 2023: Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Τεκμηριωμένες ερευνητικές διδακτικές πρακτικές και το μέλλον της Ειδικής και Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης». Εισηγητές/τριες: 1. Bryan G. Cook, Professor, School of Education and Human Development, Department of Special Education, University of Virginia. 2. Αναστασίου Δημήτρης, Professor, Department of Counseling, Quantitative Methods and Special Education, Southern Illinois University at Carbondale.

7 Μαΐου 2023: Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: «Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση: Απόψεις των εκπαιδευτικών των ΣΜΕΑΕ. Ερευνητικά δεδομένα και επιστημονικές προσεγγίσεις». Εισηγητές: 1. Αναστασίου Δημήτρης, Professor, Department of Counseling, Quantitative Methods and Special Education, Southern Illinois University at Carbondale.

2. Σούλης Σπύρος, Καθηγητής Ειδικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2023: Εμπλουτισμός και επεξεργασία των ερευνητικών δεδομένων, από τα ερωτηματολόγια/ερευνητικά εργαλεία, που α) καταγράφουν τη σημερινή κατάσταση στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, β) αποτυπώνουν την κριτική των εκπαιδευτικών και τις απόψεις τους για την αναγκαιότητα των εκπαιδευτικών μέσων και εργαλείων που ενισχύουν το ρόλο των θεσμών Ειδικής Αγωγής και των προγραμμάτων παρέμβασης, γ) καταγράφουν κτιριακές, υλικοτεχνικές υποδομές και ελλείψεις.

Μάιος - Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδων.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω μελέτη των απόψεων και της κριτικής των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα που άπτονται της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και διάχυσή τους στην εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης με άδεια για όλους τους εκπαιδευτικούς, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Από τις εισηγήσεις των ημερίδων, τα ερωτήματα και τις παρατηρήσεις των εκπαιδευτικών, καθώς και την επεξεργασία των απόψεών τους, όπως αποτυπώθηκαν στα ερευνητικά ερωτηματολόγια, διαπιστώθηκε ότι για τη φοίτηση και την τακτική παρακολούθηση των παιδιών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στα δημόσια Ειδικά Σχολεία, χρειάζεται να παραμεριστούν σημαντικά εμπόδια: στιγματισμού, κοινωνικής αποδοχής, ψυχολογικά, οικονομικά ακόμα και γεωγραφικά. Υπάρχουν πολλαπλά εμπόδια και προκαταλήψεις που χρειάζεται να ξεπεραστούν και να αντιμετωπιστούν παράλληλα πολλαπλοί στόχοι. Επίσης, για να απολαμβάνουν όλοι οι μαθητές που έχουν ανάγκη τα οφέλη της ειδικής εκπαίδευσης είναι απαραίτητη:

Η εξασφάλιση των αναγκαίων υλικών όρων (δημόσια και δωρεάν παιδεία, χρηματοδότηση υποδομές και μέσα, κατάλληλα και ασφαλή κτίρια, μόνιμο οργανικά τοποθετημένο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων κλπ) ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος του Ειδικού Σχολείου, ως αναπόσπαστο μέρος των πλαισίων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.

Η έγκαιρη διάγνωση, η ενίσχυση των ΚΕΔΑΣΥ και των σχέσεών τους με τους εκπαιδευτικούς, η διαρκής υποστήριξη των μαθητών και των οικογενειών τους με προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, δημόσιες δομές διάγνωσης και δωρεάν θεραπευτικές παρεμβάσεις για την προετοιμασία τους για τη ζωή.

Ειδικά για τους μαθητές ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, η Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει τη φοίτησή τους στο κατάλληλο πλαίσιο με την κατάλληλη υποστήριξη, δίνοντας έμφαση στους πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων και οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση, αποδελτίωση, και ερμηνεία ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων των ερευνητικών ερωτηματολογίων είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/8OGCFfwlJKs?feature=share (ελληνικά)

https://youtube.com/live/LvOgktoDfSA?feature=share (αγγλικά)

Video2: https://youtube.com/live/ZrfEAJQZQfo?feature=share

Ερωτηματολόγιο 1: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 1.3.Ε..

Ερωτηματολόγιο 2: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 2/6.1.Ε.

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/12.3.2023.pdf Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/7.5.2023.pdf

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συνεργασία με πανεπιστημιακούς Δασκάλους από τον χώρο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, η δική τους διάθεση να συνδράμουν τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών και η υψηλή ποιότητα των εισηγήσεων.

β) Η πληρότητα των ερωτηματολογίων καταγραφής και αποτύπωσης και η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

γ) Η μαζική ανταπόκριση των εκπαιδευτικών.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Η μαζική συμμετοχή των συναδέλφων στις ημερίδες.

β) Η ανάδειξη της σπουδαιότητας υποστήριξης όλων των μαθητών/τριών με αναπηρία και ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, ώστε να προαχθούν σωματικά, νοητικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά, μέσα σε κλίμα ισοτιμίας, ελευθερίας, ασφάλειας και σεβασμού της προσωπικότητάς τους.

γ) Η σπουδαιότητα της ύπαρξης των Ειδικών Σχολείων και η ανάγκη στελέχωσης και υποστήριξής τους.

δ) Η επισήμανση των βασικών προβλημάτων που δημιουργεί η εκπαιδευτική πολιτική, προβλήματα τα οποία, με τη σειρά τους, δυσχεραίνουν τον σχεδιασμό κατάλληλων αναλυτικών προγραμμάτων και εξειδικευμένων παρεμβάσεων και διδακτικών πρακτικών.

ε) Η διάχυση των ζητημάτων που αναδείχθηκαν, στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.


Άξονας 3 Στόχοι Σχέδια Δράσης


Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών
Να αναδειχθούν οι δυσκολίες  που προκύπτουν από το υπάρχον σχολικό πρόγραμμα σπουδών στην εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών διδασκαλίας. Να αναδειχθεί ο προβληματισμός που  αναπτύσσεται εντός της εκπαιδευτικής κοινότητας και τα αιτήματα της.

Καταγραφή, επεξεργασία και μελέτη των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης.

Αντιμετώπιση των διαφορών μέσα από δημοκρατικό διάλογο, με συμπεριληπτική και ενταξιακή κατεύθυνση, με ανάπτυξη συλλογικότητας και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών/τριών.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες δράσεις:

19 Μαρτίου 2023: Συμμετοχή σε διαδικτυακή ημερίδα με θέμα «Διεθνής εμπειρία από συλλογικά, δημοκρατικά και συνεργατικά εκπαιδευτικά μοντέλα. Η εμπειρία από τις εξετάσεις τύπου PISA», με εισηγητές τους: Sahlberg Pasi, Professor at the University of Melbourne, Australia και Gavrielatos Angelo, President of New South Wales Teachers Federation.

14 Μαΐου 2023: Συμμετοχή και παρακολούθηση διαδικτυακής ημερίδας: «Η εμπειρία από την εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών μάθησης και συνεργατικής σχολικής οργάνωσης. Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή συνεργατικών μεθόδων στο σημερινό σχολείο», με εισηγήτρια την Μαρία Παγώνη, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λιλ (Γαλλία).

Μάιος 2023: Πανελλαδική αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών του Δημοτικού Σχολείου για τις συνεργατικές μορφές διδασκαλίας και μάθησης.

Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδων – Επιλογή άρθρων.

Ιούνιος 2023: Υποτιτλισμός διεθνών παραγωγών (videos) για τις θέσεις μεγάλων παιδαγωγών και τις απαντήσεις που δίνουν σε παιδαγωγικά ζητήματα.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω μελέτη της καταγραφής-αποτύπωσης των απόψεων των εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης για τις δυνατότητες συνεργατικών πρακτικών διδασκαλίας στο πλαίσιο των Ειδικών Σχολείων.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης με άδεια για όλους τους εκπαιδευτικούς, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση κλίματος εμπιστοσύνης, αλληλοκατανόησης, συνεργασίας και ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ μαθητών/τριών. Μέσα από τις δράσεις που υλοποιήθηκαν αναδείχτηκε ότι:

α) Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία εξασφαλίζει βιωματικές συνθήκες μάθησης, προωθεί την κοινωνικοποίηση των μαθητών/τριών στις δημοκρατικές διαδικασίες, τους εκπαιδεύει στην αποδοχή του «άλλου» ως ίσου και διαφορετικού.

β) Η επιτυχής άσκηση συνεργατικών μορφών διδασκαλίας και μάθησης   συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την πλήρη κάλυψη των οργανικών θέσεων, όλων των αναγκαίων δομών και υποδομών, από την Πολιτεία.

γ) Η Αξιοποίηση του Συμβουλίου της τάξης και άλλων συνεργατικών πρακτικών μάθησης και ως εργαλείων επίλυσης κρίσεων και προβλημάτων που αναφύονται στο εσωτερικό της σχολικής τάξης.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων και οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση, αποδελτίωση, τεχνική επεξεργασία και ερμηνεία ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων των ερευνητικών ερωτηματολογίων είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/wkLq4N71ogI?feature=share (ελληνικά) https://youtube.com/live/1Yd574m9xx8?feature=share (αγγλικά)

Video 2: https://youtube.com/live/FjiPIQnsQF8?feature=share

Ερωτηματολόγιο 1,2: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 3.Δ , ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 3.Ν

Ερωτηματολόγιο 3: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 1.3.Ε.

Ερωτηματολόγιο 4: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 2/6.1.Ε.

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/19.3.2023.pdf

Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/14.5.2023.pdf

Υποτιτλισμοί: παιδαγωγικά video

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συνεργασία με τους φορείς των επιστημών της Αγωγής, η δική τους διάθεση να συνδράμουν τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών και η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

β) Η πληρότητα του εργαλείου (ερωτηματολόγιο) καταγραφής των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις δυσχέρειες και τις δυνατότητες εφαρμογής συνεργατικών και συμπεριληπτικών πρακτικών διδασκαλίας.

γ) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

β) Η ανάδειξη των υλικών και κοινωνικών παραγόντων που επηρεάζουν την εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών διδασκαλίας.

γ) Η αποτύπωση και καταγραφή των απόψεων των εκπαιδευτικών για τη δυνατότητα εφαρμογής συνεργατικών και συμπεριληπτικών πρακτικών διδασκαλίας.

δ) Η καταγραφή των παραπάνω σε ηλεκτρονική έκδοση, που διευκολύνει τη συζήτηση στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι   δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.


Άξονας 4 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Σχέση μεταξύ μαθητών/τριών εκπαιδευτικών Οικοδόμηση ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών με κλίμα  συνεργασίας, αλληλοκατανόησης και εμπιστοσύνης. Εξασφάλιση των υλικών προϋποθέσεων για την ενίσχυση της παιδαγωγικής σχέσης εκπαιδευτικού-μαθητή. Ουσιαστικός αποφασιστικός ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων. Υποστηρικτικοί  θεσμοί και σταθερή προσφορά και ανάπτυξη αντισταθμιστικών προγραμμάτων, με έγκαιρη και μόνιμη στελέχωση. H ανάγκη μετάβασης από την αντίληψη ενός ανταγωνιστικού σχολείου με ιεραρχικό πλαίσιο, το οποίο εστιάζει στενά σε ποσοτικούς δείκτες, προς ένα σχολείο συνεργατικής δημοκρατικής αντίληψης, συλλογικού παιδαγωγικού πλαισίου και ολόπλευρης γνώσης για όλους τους μαθητές. Επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες δράσεις:

19 Μαρτίου 2023: Συμμετοχή σε διαδικτυακή ημερίδα με θέμα «Διεθνής εμπειρία από συλλογικά, δημοκρατικά και συνεργατικά εκπαιδευτικά μοντέλα. Η εμπειρία από τις εξετάσεις τύπου PISA», με εισηγητές τους:

Sahlberg Pasi, Professor at the University of Melbourne, Australia και Gavrielatos Angelo, President of New South Wales Teachers Federation.

14 Μαΐου 2023: Συμμετοχή και παρακολούθηση διαδικτυακής ημερίδας: «Η εμπειρία από την εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών μάθησης και συνεργατικής σχολικής οργάνωσης. Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή συνεργατικών μεθόδων στο σημερινό σχολείο», με εισηγήτρια την Μαρία Παγώνη, Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λιλ (Γαλλία).

Μάιος 2023: Πανελλαδική αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις δυνατότητες

που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεων εκπαιδευτικών – μαθητών/τριών.

Μάιος 2023: Πανελλαδική καταγραφή και αποτύπωση Υποδομών, αναγκών, ελλείψεων στα Ειδικά Σχολείατο σχολικό έτος 2022 – 2023.

Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδων – Επιλογή άρθρων.

Ιούνιος 2023: Υποτιτλισμός διεθνών παραγωγών (videos) για τις θέσεις μεγάλων παιδαγωγών και τις απαντήσεις που δίνουν σε παιδαγωγικά ζητήματα.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω επεξεργασία και ποιοτική μελέτη της αποτύπωσης των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις δυνατότητες που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεων με τους/τις μαθητές/τριες.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς, με άδεια, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Για τη διαμόρφωση ενός κλίματος εμπιστοσύνης, αλληλοκατανόησης, συνεργασίας και ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών μια σειρά παράμετροι και διαστάσεις παίζουν σημαντικό ρόλο, οι οποίες είναι απαραίτητο να αναδειχθούν:

Η σταθερότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού-ΕΕΠ-ΕΒΠ στο Ειδικό Σχολείο είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη και διατήρηση των σχέσεων με τους/τις μαθητές/τριες. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητη η στελέχωση των σχολείων με όλες τις αναγκαίες ειδικότητες, ώστε να δημιουργείται κλίμα εμπιστοσύνης, υποστήριξης, ασφάλειας, και φροντίδας.

Οι διαπροσωπικές σχέσεις στο σχολείο ενισχύονται ουσιαστικά μέσα από συνεργατικές μορφές μάθησης και διδασκαλίας σε μία συνεργατική δομή τάξης.

Ο χρόνος εντός της τάξης και του Σχολείου πρέπει να εξυπηρετεί τη δυνατότητα δημιουργικών και συλλογικών δραστηριοτήτων και προγραμμάτων.

Ο μικρότερος αριθμός μαθητών/τριών αυξάνει τον ποιοτικό χρόνο και το επίπεδο της αλληλεπίδρασης και γίνεται πιο ουσιαστική και αποτελεσματική η επικοινωνία μεταξύ μαθητών/τριών - εκπαιδευτικών.

Η αναγκαιότητα της δημιουργικής έκφρασης μέσα στο Σχολείο πρέπει να στηρίζεται από συλλογικούς δημοκρατικούς στόχους, που ενισχύουν την αίσθηση της κοινότητας και αποδυναμώνουν τις ανταγωνιστικές λειτουργίες.

Οι αναγκαίοι, ασφαλείς και κατάλληλοι χώροι επιδρούν θετικά και ενισχύουν μια δυναμική σχέση μεταξύ μαθητών/τριών κι εκπαιδευτικών.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων και οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση, αποδελτίωση, τεχνική επεξεργασία και ερμηνεία ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων των ερευνητικών ερωτηματολογίων είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video 1: https://youtube.com/live/wkLq4N71ogI?feature=share (ελληνικά)

https://youtube.com/live/1Yd574m9xx8?feature=share (αγγλικά).

Video 2: https://youtube.com/live/FjiPIQnsQF8?feature=share

Ερωτηματολόγιο 1: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 1.3.Ε.

Ερωτηματολόγιο 2: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ 2/6.1.Ε.

Ερωτηματολόγιο 3, 4: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 4.Δ. , ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 4.Ν.

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/19.3.2023.pdf

Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/14.5.2023.pdf

Υποτιτλισμοί: παιδαγωγικά video

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συνεργασία με τους φορείς των επιστημών της Αγωγής, η δική τους διάθεση να συνδράμουν τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών και η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

β) Η πληρότητα των ερωτηματολογίων καταγραφής και αποτύπωσης:

i) των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις   δυνατότητες που υπάρχουν στην ανάπτυξη των σχέσεων εκπαιδευτικών – μαθητών.

ii) των Υποδομών, αναγκών, ελλείψεων στα Ειδικά Σχολεία το σχολικό έτος 2022 – 2023 σε σχέση με τις απαιτούμενες εκπαιδευτικές ανάγκες.

γ) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

β) Η ανάδειξη των υλικών και κοινωνικών παραγόντων που επηρεάζουν την εφαρμογή συνεργατικών πρακτικών διδασκαλίας.

γ) Η αποτύπωση και καταγραφή των απόψεων των εκπαιδευτικών για τη σχέση της έκτασης της διδασκόμενης ύλης και της δυνατότητας εφαρμογής συνεργατικών πρακτικών διδασκαλίας.

δ) Η αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις δυσκολίες και τις δυνατότητες ανάπτυξης των σχέσεων εκπαιδευτικών – μαθητών στο πλαίσιο του Ειδικού Σχολείου.

ε) Η καταγραφή των παραπάνω σε ηλεκτρονική έκδοση, που διευκολύνει τη διάχυση και τη συζήτηση στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.


Άξονας 6 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Ηγεσία, οργάνωση και διοίκηση της σχολικής μονάδας Ανάδειξη των προβλημάτων που αφορούν στη σχολική στέγη σε σχέση με την ανάπτυξη του προγράμματος και τις ανάγκες των παιδιών της σχολικής ηλικίας. Καταγραφή και διερεύνηση της σημασίας των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών που συντελούν και αρμόζουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών σχολικής ηλικίας.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες ενέργειες, εκδηλώσεις, δραστηριότητες:

19 Φεβρουαρίου 2023: Συμμετοχή σε πανελλαδική διαδικτυακή ημερίδα με θέμα: «Αιτίες και συνέπειες της υποχρηματοδότησης των σχολείων. Έμμεση και άμεση ιδιωτικοποίηση. Ο ρόλος των Σχολικών Επιτροπών. Κοινωνικές, εκπαιδευτικές προσεγγίσεις». Εισηγητές/τριες: 1. Πλατανιά Βαγγελιώ, μέλος ΔΣ ΑΣΓΜΕ, 2. Βρεττάκος Χρήστος, Δήμαρχος Κερατσινίου - Δραπετσώνας, δάσκαλος, 3. Πελετίδης Κώστας, Δήμαρχος Πατρέων, γιατρός, 4. Τσιάκος Βασίλης, Δήμαρχος Καρδίτσας, δάσκαλος.

26 Μαΐου 2023: Συμμετοχή σε πανελλαδική διαδικτυακή ημερίδα με θέμα: «Καταγραφή και διερεύνηση της σημασίας των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών, που συντελούν και αρμόζουν στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας». Εισηγητές/τριες: 1. Δημήτρης Γερμανός Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, του ΑΠΘ, 2. Μυρτώ Χρονάκη, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, 3. Νίκος Παΐζης, ΚΑΝΕΠ – ΓΣΕΕ.

Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2023: Εμπλουτισμός και επεξεργασία των ερευνητικών δεδομένων, από το ερωτηματολόγιο/ερευνητικό εργαλείο για την καταγραφή κενών και ελλείψεων στις σχολικές μονάδες.

Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδας – Επιλογή άρθρων.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω καταγραφή και χαρτογράφηση των αναγκών σε εκπαιδευτικούς, σε υποδομές, σε εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό υλικό και υλοποίηση από την Πολιτεία των προτάσεων για ασφάλεια των σχολικών κτιρίων και ανέγερση νέων κτιριακών υποδομών.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς, με άδεια, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Κάθε επιμορφωτική δράση είναι απαραίτητο να εντάσσεται στο πλαίσιο της ανανεωμένης μετεκπαίδευσης, δηλαδή μιας επιμορφωτικής διαδικασίας μεγάλης διάρκειας, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και με αποφασιστικό λόγο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της τόσο των Παιδαγωγικών Τμημάτων όσο και των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Η διάχυση των εισηγήσεων της εκδήλωσης και ο πολλαπλασιασμός παρόμοιων πρακτικών επεξεργασιών στο συγκεκριμένο ζήτημα, όπου αναδεικνύονται με έμφαση τα παρακάτω:

Ο σχολικός χώρος έχει ιδιαίτερη παιδαγωγική σημασία γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης και συμβάλλει στην ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών/τριών (βιολογική, συναισθηματική, γνωστική). Ο χώρος του Ειδικού Σχολείου, εσωτερικός και εξωτερικός, οφείλει να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή ενός προγράμματος το οποίο να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τους ρυθμούς ανάπτυξης όλων των παιδιών. Το Ειδικό   Σχολείο πρέπει να λειτουργεί σε κατάλληλο χώρο με επαρκή και κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε να διευκολύνεται η κίνηση και το παιχνίδι, να ενθαρρύνεται η ενεργητική-βιωματική μάθηση και να ενισχύονται η συλλογικότητα, η ανάληψη πρωτοβουλιών, η επικοινωνία, η συνεργασία και η αλληλεπίδραση όλων των συμμετεχόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Σε πολλές περιπτώσεις τα Ειδικά Σχολεία στεγάζονται σε κτίρια με πολύ σοβαρή έλλειψη υποδομών και συντήρησης, με ελλιπή κρατική χρηματοδότηση, με χρόνια εγκατάλειψη, απομακρυσμένα από Γενικά Σχολεία, με συνέπεια να μην ευνοούνται τα προγράμματα συνεκπαίδευσης. Η πραγματικότητα αυτή επιτάσσει την ανάδειξη του προβλήματος των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών, την ανάδειξη ευθυνών και συνεπειών, με σκοπό την ενεργοποίηση της Πολιτείας στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης ενός προγράμματος σχολικής στέγης, άμεσης προτεραιότητας, με την επαναλειτουργία του ΟΣΚ ως αποκλειστικού δημόσιου φορέα, που θα έχει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων (σχεδιασμό - υλοποίηση - ανέγερση - εξοπλισμό), χωρίς υποθήκευση δημόσιου χώρου σε ιδιώτες ή εταιρείες. Άμεση πολεοδομική και νομική προτεραιότητα σε ό,τι αφορά στη σχολική στέγη.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων, οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση αποδελτίωση, τεχνική επεξεργασία και ερμηνεία ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων του ερευνητικού ερωτηματολογίου είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/1fC-ymxW-zs

Video2: https://youtube.com/live/8PDIdqxMlZ8?feature=share Ερωτηματολόγιο 1: https://forms.gle/qcEQoYJwYDTHefAT7

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/19.2.2023.pdf

Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/26.5.2023.pdf

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συμβολή των εκπαιδευτικών στον αγώνα για την υπεράσπιση της δημόσιας, δωρεάν παιδείας.

β) Η συνεργασία με κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς.

γ) Η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

δ) Η πληρότητα των ερωτηματολογίων.

ε) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Η μαζική συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις δράσεις.

β) Η ανάδειξη των αιτίων και συνεπειών της υποχρηματοδότησης των Σχολείων.

γ) Η ανάδειξη της σημασίας των σχολικών χώρων και των κτιριακών υποδομών για την ασφάλεια και την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας.

δ) Η αποτύπωση και καταγραφή των υποδομών και των αναγκών.

ε) Η καταγραφή των παραπάνω σε ηλεκτρονική έκδοση, που διευκολύνει τη διάχυση και τη συζήτηση στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.


Άξονας 7 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Σχολείο και κοινότητα

Να καταγραφούν πρακτικές διαχείρισης της χρηματοδότησης για τα λειτουργικά και άλλα έξοδα των σχολείων, από τους Δήμους και να αναδειχθούν προβλήματα και λύσεις.

Αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων και αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων. Άμεση και διαφανής κατανομή και απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα. Δωρεάν κρατική χορήγηση των παγίων δαπανών σε όλα τα σχολεία (ενέργεια, θέρμανση, επικοινωνία, ύδρευση, καθαριότητα).Κατάργηση του ΦΠΑ για τις σχολικές μονάδες

Διαμόρφωση δημοκρατικού και συλλογικού πλαισίου στις διαδικασίες απόδοσης και κατανομής της χρηματοδότησης. Καταγραφή και δημοσιοποίηση των πρακτικών που ακολουθούνται από τους Δήμους και τις Σχολικές Επιτροπές, για τη χρηματοδότηση των Σχολικών Μονάδων. Συζητούμε για τις αιτίες και τις συνέπειες αυτών των πρακτικών.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες ενέργειες, εκδηλώσεις, δραστηριότητες:

19 Φεβρουαρίου 2023: Συμμετοχή σε πανελλαδική διαδικτυακή ημερίδα με θέμα: «Αιτίες και συνέπειες της υποχρηματοδότησης των σχολείων. Έμμεση και άμεση ιδιωτικοποίηση. Ο ρόλος των Σχολικών Επιτροπών. Κοινωνικές, εκπαιδευτικές προσεγγίσεις». Εισηγητές/τριες: 1. Πλατανιά Βαγγελιώ, μέλος ΔΣ ΑΣΓΜΕ, 2. Βρεττάκος Χρήστος, Δήμαρχος Κερατσινίου - Δραπετσώνας, δάσκαλος, 3. Πελετίδης Κώστας, Δήμαρχος Πατρέων, γιατρός, 4. Τσιάκος Βασίλης, Δήμαρχος Καρδίτσας, δάσκαλος.

Μάιος 2023: Συλλογή κειμένων σχετικά με τη διαχείριση, κατανομή και απόδοση της χρηματοδότησης των σχολείων σε συνάρτηση με τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων.

Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδας.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω ανάδειξη των ζητημάτων που άπτονται της χρηματοδότησης των σχολείων και της λειτουργίας των Σχολικών Επιτροπών.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς, με άδεια, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Κάθε επιμορφωτική δράση είναι απαραίτητο να εντάσσεται στο πλαίσιο της ανανεωμένης μετεκπαίδευσης δηλαδή μιας επιμορφωτικής διαδικασίας μεγάλης διάρκειας, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και με αποφασιστικό λόγο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της τόσο των Παιδαγωγικών Τμημάτων όσο και των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Η συνεργασία των εκπαιδευτικών της πράξης, των συλλόγων διδασκόντων με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και τους συλλόγους γονέων, πρέπει να πραγματοποιείται σε σταθερή και συστηματική βάση στην κατεύθυνση επίλυσης των κοινών προβλημάτων και υπεράσπισης του δημόσιου σχολείου, αναδεικνύοντας ότι είναι απόλυτη ανάγκη:

Η αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης των σχολικών μονάδων και η αποφυγή των ιδιωτικών διαμεσολαβήσεων.

Η άμεση και διαφανής κατανομή και απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα.

Η σταθερή ενημέρωση των σχολείων για την κατανομή της χρηματοδότησης και τον απολογισμό κάθε έτους.

Η κρατική χορήγηση όλων των παγίων δαπανών σε όλα τα σχολεία.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Επιμορφωτικό χαρακτήρα έχουν οι εισηγήσεις και η συζήτηση στο πλαίσιο της εκδήλωσης, καθώς και η συλλογική γνώση που αποκτήθηκε.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/1fC-ymxW-zs

Κείμενα 1: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/19.2.2023.pdf

Κείμενα 2: http://doe.gr/wp-content/uploads/2019/07/82.pdf

Κείμενα 3: http://doe.gr/wp-content/uploads/2019/07/85.pdf

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

Η συνεργασία με τους δημοτικούς φορείς και τους φορείς του γονεϊκού κινήματος.

Η διάθεση των φορέων να συνδράμουν στον συλλογικό αγώνα και τα αιτήματα των εκπαιδευτικών.

Η πληρότητα των στοιχείων, των απόψεων και των προτάσεων που κατατέθηκαν από τους εισηγητές/φορείς.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

1. Ανάδειξη των αυξημένων προβλημάτων και των ελλείψεων των σχολείων εξαιτίας της χρόνιας υποχρηματοδότησής τους, που οδηγεί σε ιδιωτικοποίηση λειτουργιών τους.

2. Καταγραφή των πρακτικών διαχείρισης της χρηματοδότησης των σχολείων από τους Δήμους και ανάδειξη της ανάγκης για διαφανή κατανομή και άμεση απόδοση της χρηματοδότησης σε κάθε σχολική μονάδα.

3. Ανάδειξη της αναγκαιότητας:

α) για κρατική χορήγηση των παγίων δαπανών όλων των σχολικών μονάδων.

β) για διαφάνεια, ενημέρωση και δημοκρατικό θεσμικό πλαίσιο, στη χρηματοδότηση των σχολείων.

4. Δημιουργία ηλεκτρονικής έκδοσης.

5. Ανάπτυξη πλούσιου προβληματισμού και διαλόγου σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.

 


Άξονας 8 Στόχοι Σχέδια Δράσης
Συμμετοχή των εκπαιδευτικών σε επιμορφωτικές δράσεις Να αναχαιτιστεί με στόχο να σταματήσει, η εμπορευματοποίηση των επιμορφωτικών διαδικασιών. Διαμόρφωση δημόσιων και δωρεάν θεσμών επιμόρφωσης με άδεια για όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με ευθύνη των   Παιδαγωγικών Τμημάτων. Επαναλειτουργία των Διδασκαλείων. Επικέντρωση και ανάδειξη των επιμορφωτικών αναγκών, όπως ορίζονται από τους/τις εκπαιδευτικούς της πράξης, με την εξασφάλιση των ποσοτικών και ποιοτικών προϋποθέσεων που είναι αναγκαίες για την ικανοποίησή αυτών των επιμορφωτικών αναγκών. Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα και με γνώμονα τις επιμορφωτικές ανάγκες των εκπαιδευτικών της πράξης. Επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων.

Β. Υλοποίηση της Δράσης

Πραγματοποιήθηκαν χρονολογικά οι ακόλουθες ενέργειες, εκδηλώσεις, δραστηριότητες:

Στις 5 Μαΐου 2023 πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή εκδήλωση με τίτλο : «Οι απόψεις των εκπαιδευτικών για τις επιμορφωτικές τους ανάγκες. Επιστημονικές προσεγγίσεις». Εισηγήσεις παρουσίασαν οι: 1. Ανδρούσου Αλεξάνδρα, Καθηγήτρια του ΤΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Αθηνών, 2. Καρακατσάνη Δέσποινα, Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπ/κής πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, 3. Χαραβιτσίδης Πέτρος, Επίκουρος Καθηγητής του ΤΕΑΠΗ, του Πανεπιστημίου Αθηνών, 4. Νικολοπούλου Παυλίνα, ΕΔΙΠ του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπ/κής πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Νοέμβριος 2022 - Μάρτιος 2023: Συμμετοχή σε ερευνητικό ερωτηματολόγιο για την ηλεκτρονική αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών για τις επιμορφωτικές τους ανάγκες, τις δυσχέρειες, τα αιτήματα και τις δυνατότητες που υπάρχουν για μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία.

Απρίλιος- Μάιος 2023: Ποσοτική και ποιοτική ανάλυση δεδομένων του ερευνητικού ερωτηματολογίου.

Την 1η Απριλίου 2023 πραγματοποιήθηκε εισήγηση στο Πανελλήνιο Συνέδριο «Παιδαγωγικές σπουδές στην Ελλάδα, Παρελθόν–Παρόν–Μέλλον» εν όψει της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την ίδρυση του Διδασκαλείου Αλεξανδρούπολης. Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη όπου τονίστηκε η σημασία της διερεύνησης των δυνατοτήτων που υπάρχουν για την υλοποίηση επιμορφωτικών δράσεων με άξονα τις ανάγκες των εκπαιδευτικών και την επαναφορά της Μετεκπαίδευσης με εκπαιδευτική άδεια.

Ιούνιος 2023: Ηλεκτρονική Έκδοση πρακτικών ημερίδας.

Γ. Αποτίμηση της Δράσης
Προτάσεις για συνέχιση της Δράσης/ για νέες Δράσεις το επόμενο έτος Περαιτέρω ανάδειξη των ζητημάτων που άπτονται της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και του δωρεάν, δημόσιου χαρακτήρα της, με απεύθυνση προς όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς.
Προτάσεις για αναγκαίες επιμορφώσεις στο πλαίσιο της Δράσης Προγράμματα επιμόρφωσης για όλους τους εκπαιδευτικούς, με άδεια, με θεματολογίες εστιασμένες σε πραγματικές ανάγκες, που διατυπώνονται και επιλέγονται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, με δωρεάν δημόσιο χαρακτήρα και με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Κάθε επιμορφωτική δράση είναι απαραίτητο να εντάσσεται στο πλαίσιο επαναλειτουργίας της μετεκπαίδευσης, δηλαδή μιας επιμορφωτικής διαδικασίας μεγάλης διάρκειας, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα και με αποφασιστικό λόγο στη διαμόρφωση του περιεχομένου της τόσο των Παιδαγωγικών Τμημάτων όσο και των ίδιων των εκπαιδευτικών.
Προτάσεις για αξιοποίηση των πρακτικών που αναπτυχθήκαν στο πλαίσιο της Δράσης

Μια ουσιαστική επιμορφωτική διαδικασία πρέπει να συνδέεται τόσο με την αναζωογόνηση της εκπαιδευτικής λειτουργίας, όσο και με τη στήριξη των ίδιων των εκπαιδευτικών, ως ενεργών υποκειμένων, ιδιαίτερα σήμερα που οι εκπαιδευτικοί βιώνουν μια πραγματικότητα έντονης απαξίωσης του ρόλου και της διανοητικής εργασίας τους, σημαντική οικονομική υποβάθμιση, υπό το καθεστώς μιας ποσοτικής και ανταγωνιστικής αντίληψης διαρκούς μετρησιμότητας, από την πλευρά του υπουργείου.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι ενεργοί συνδιαμορφωτές των θεματικών, των διαδικασιών και του περιεχομένου μιας δημιουργικής επιμόρφωσης και όχι άβουλοι δέκτες άνωθεν επιλογών. Η επιμόρφωση πρέπει να συνοδεύεται με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα, να είναι δημόσια και απολύτως δωρεάν, να απευθύνεται επαναλαμβανόμενα προς όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς, να είναι τουλάχιστον ετήσια, με ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων. Αντίθετα, το Υπουργείο επιμένει σε συγκεκριμένο μοντέλο «κλειστής λειτουργικής επιμόρφωσης», χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες που διατυπώνονται από τους/τις εκπαιδευτικούς. Αποτελεί, λοιπόν, εκπαιδευτική και κοινωνική αναγκαιότητα η ανάδειξη των απόψεων των εκπαιδευτικών και η υλοποίηση των αιτημάτων του εκπαιδευτικού κινήματος.

Επιμορφώσεις που τυχόν υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης Οι εισηγήσεις των εκδηλώσεων και οι συζητήσεις που ακολούθησαν, καθώς και η συλλογική εργασία για τη διαμόρφωση, αποδελτίωση, τεχνική επεξεργασία και ερμηνεία ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων των ερευνητικών ερωτηματολογίων είχαν σημαντικό επιμορφωτικό χαρακτήρα.
Υλικό́ που παρήχθη ή αξιοποιήθηκε

Video1: https://youtube.com/live/kbWQyS4Refc

Ερωτηματολόγιο: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 8.Ο

Κείμενα: http://doe.gr/wp-content/uploads/2023/05/5.5.2023.pdf

Δυσκολίες που παρουσιάστηκαν

Οι βασικοί παράγοντες δυσκολίας είναι:

α) Η απουσία διαλόγου του Υπουργείου Παιδείας με τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών. Το γεγονός ότι οι απόψεις και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κλάδου δεν συζητούνται με επιλογή του Υπουργείου Παιδείας.

β) Με ευθύνη της Πολιτείας και του Υπουργείου Παιδείας δεν αντιμετωπίστηκαν οι σύνθετες κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της πανδημίας, στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας.

γ) Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τις συνθήκες έντονης διοικητικής πίεσης υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες και απαξίωσαν τον ρόλο των εκπαιδευτικών.

Παράμετροι που διευκόλυναν την επίτευξη των στόχων

α) Η συνεργασία της ΔΟΕ με τους φορείς των επιστημών της Αγωγής, η δική τους διάθεση να συνδράμουν τον συλλογικό φορέα των εκπαιδευτικών και η υψηλή ποιότητα των εισηγήσεων.

β) Η πληρότητα των ερωτηματολογίων καταγραφής και αποτύπωσης και η συλλογική εργασία και δράση όλων των συμμετεχόντων.

γ) Η μαζική ανταπόκριση των εκπαιδευτικών.

Βαθμός επίτευξης των στόχων που είχαν τεθεί́

1

Ελάχιστα

2

Μερικώς

3

Σε μεγάλο βαθμό́

4

Πλήρως

Αποτελέσματα της Δράσης

α) Αποτυπώθηκε το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών για τα ζητήματα της επιμόρφωσης – μετεκπαίδευσης, μέσω της μαζικής συμμετοχής τους στην εκδήλωση και τα ερευνητικά ερωτηματολόγια.

β) Διασαφηνίστηκε ποιοτικά και ποσοτικά η έννοια της επιμόρφωσης, τόσο ως προς το περιεχόμενο και την επιλογή θεματικών, όσο και ως προς τον χρόνο, τους φορείς υλοποίησης, τη διάρκεια και τους όρους συμμετοχής των εκπαιδευτικών. Αναδείχθηκαν οι παράμετροι που σχετίζονται με την επιμόρφωση (χρόνος, περιεχόμενο, σκοπός, λειτουργία, όροι, σχέσεις), καθώς και οι κοινωνικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές και αξιακές συσχετίσεις.

γ) Αναδείχθηκε η ανάγκη οι εκπαιδευτικοί να είναι ενεργοί συνδιαμορφωτές των θεματικών, των διαδικασιών και του περιεχομένου μιας ουσιαστικής επιμορφωτικής διαδικασίας και όχι άβουλοι δέκτες άνωθεν επιλογών.

δ) Αναδείχθηκε η ανάγκη για ουσιαστική επιμόρφωση, αλλά και οι προϋποθέσεις αυτής, όπως η συνεργασία με τα Παιδαγωγικά Τμήματα, ο καθορισμός των θεματικών πεδίων των επιμορφώσεων με βάση τις διατυπωμένες ανάγκες των εκπαιδευτικών και η απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα για τους εκπαιδευτικούς που επιμορφώνονται.

ε) Διαμορφώθηκαν (μέσω της καταγραφής των απόψεων των εκπαιδευτικών) θεματικοί κατάλογοι επιμορφωτικών αναγκών, τόσο για την εκπαιδευτική διαδικασία, όσο και για την εμψύχωση των ίδιων των εκπαιδευτικών ως υποκειμένων.

στ) Πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονική έκδοση, η οποία διευκολύνει τη διάχυση και τη συζήτηση στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, καθώς και την ανάπτυξη περαιτέρω προβληματισμού.

Αλλαγές που τυχόν επήλθαν στον αρχικό́ σχεδιασμό́ (εφόσον υπήρξαν) Οι δράσεις υλοποιήθηκαν σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, τόσο στο περιεχόμενο, όσο και χρονολογικά.